książki historyczne
Oferta wydawnictwaPolecamy w sieciKatalog do pobrania

Uniwersytet Krakowski wobec własnej przeszłości w XV–XVI wieku

Uniwersytet Krakowski wobec własnej przeszłości w XV–XVI wieku

Zdanek M. Societas Vistulana
Rok wydania: 2017
ISBN: 978-83-65548-25-2

Oprawa: twarda
Ilość stron: 372
Wymiary: 175 x 245

Dostępność: Na półce

35.00 zł


W wyniku żywiołowego rozwoju edukacji, nauki i kultury, jaki nastąpił w chrześcijańskiej Europie na przełomie XII i XIII wieku, w celu zdobywania wiedzy i uprawiania nauki (studium) powstała szczególna korporacja – wspólnota nauczycieli i studentów (universitas), która dzięki wsparciu władz uniwersalnych, papiestwa i cesarstwa, otrzymała autonomię, przywileje i przybrała zinstytucjonalizowany kształt (studium generale). Dwa najwcześniejsze i najważniejsze modele prawne i organizacyjne uniwersytetów – paryski i boloński – zostały uzupełnione o rozwiniętą tożsamość zbiorową oraz o pewien określony, wzniosły ideał człowieka nauki. Tożsamość korporacji uniwersyteckiej – jak każdej zbiorowości posiadającej organizacyjne ramy i zewnętrzne desygnaty odrębności, wyznaczone role społeczne oraz hierarchię wyznawanych i realizowanych wartości – zawierała w sobie również komponent historyczny. Uniwersytet zatem był i jest wspólnotą pamięci.

Autor niniejszej rozprawy zajmująco opowiada o tym, jak rodziła się kultura pamięci i świadomość historyczna Uniwersytetu Krakowskiego w ciągu dwu pierwszych stuleci jego istnienia. Zdanek czyni to, przywołując źródła piśmienne i materialne będące nośnikami treści historycznych oraz wydarzenia kluczowe dla dziejów uczelni. Przyjęta w monografii metodologia oraz znakomite „przepracowanie” źródeł czyni ją pionierską w polskiej historiografii, a poruszone zagadnienia i postulaty badawcze znajdą kontynuatorów i zaciekawią niejednego historyka i amatora.


Spis treści

Wstęp 7

Rozdział 1
Cezury chronologiczne, metoda i stan badań 15

1. Cezury chronologiczne 15

2. Terminologia 17

3. Badania nad tożsamością, wizerunkiem własnym i społeczną autoprezentacją korporacji uniwersyteckich 22

4. Stan badań nad europejską historiografią uniwersytecką w średniowieczu i epoce renesansu 31

5. Stan badań nad krakowską historiografią uniwersytecką w średniowieczu i epoce renesansu 44

6. Metoda i układ treści 49

Rozdział 2
Nośniki wiedzy i pamięci o własnej przeszłości 53

1. Wprowadzenie 53

2. Dokumenty 66

3. Kopiariusze i inwentarze archiwum 75

4. Statuty i urzędowe katalogi graduatów i profesorów 83

5. Księgi urzędowe 90

6. Twórczość historiograficzna i hagiograficzna 99

7. Uniwersytet Krakowski w historiografii polskiej i powszechnej 111

8. Literatura użytkowa i okolicznościowa 124

9. Ikonografia, źródła materialne i przestrzeń 142

10. Pamięć modlitewna i liturgia 163

11. Tradycja ustna 168

Rozdział 3
Główne wątki samoświadomości historycznej Uniwersytetu Krakowskiego w epoce jagiellońskiej 173

1. Fundacja Uniwersytetu Krakowskiego przez Kazimierza Wielkiego w 1364 roku 173

2. Fundacja Uniwersytetu Krakowskiego przez Władysława Jagiełłę w 1400 roku 185

3. Królowa Jadwiga 191

4. Władysław Jagiełło 197

5. Jagielloński mit fundacyjny Uniwersytetu Krakowskiego 209

6. Genealogia Uniwersytetu Krakowskiego 216

7. Sławni profesorowie, dobrodzieje i wychowankowie 224

Rozdział 4
Główne etapy rozwoju samoświadomości historycznej Uniwersytetu Krakowskiego w epoce jagiellońskiej 241

1. Fundacja jagiellońska w 1400 roku 241

2. Gloria grunwaldzka i „bakcyl historiograficzny”
246

3. Husytyzm i koncyliaryzm 250

4. Rozwój i stabilizacja. Okres 1449–1494 256

5. Między czasami dawnymi a nowymi. Początki humanizmu 259

6. Wyzwania Złotego Wieku 266

7. Etapy kryzysu drugiej połowy XVI wieku 275

8. Panowanie pierwszych królów elekcyjnych i problem konfrontacji
z zakonem jezuitów 279

9. Anna Jagiellonka – zamknięcie epoki 285

Zakończenie 293
Summary 303
Wykaz skrótów 307
Bibliografia 309
Indeks osobowo-geograficzny 357



Oferta wydawnictwa Polecamy w sieci Katalog do pobrania