Vademecum strojów górnośląskich
Muzeum Górnośląskie w BytomiuRok wydania: 2023
ISBN: 978-83-65786-83-8
Oprawa: twarda
Ilość stron: 420
Wymiary: 215 x 265
Dostępność: Dostępna za 3-5 dni
132.30 zł
,,Vademecum strojów górnośląskich” to katalog towarzyszący wystawie ,,Skarby śląskiej szafy”.
Strój tradycyjny, ludowy wiązać należy nie tylko z jego wyglądem, formą, konstrukcją, wykorzystanymi tkaninami i ozdobami, ale także z jego historią, nazewnictwem i funkcją. Kształtował się przez pokolenia, ulegał wpływom miasta, dworu i kościoła, zależny był od środowiska naturalnego oraz rodzajem wykonywanej przez ludzi pracy. Nie bez znaczenia dla jego przeobrażeń pozostawały ponadto zmiany granic, stosunki społeczne i migracja ludności. Wszystko to miało swe odbicie w używanych do wytwarzania elementów ubioru materiałach, w zróżnicowanych ozdobach, a nawet w stosowanym nazewnictwie. Dlatego też układ publikacji jest odmienny od dotychczasowego podejścia do tematyki strojów górnośląskich – elementy stroju prezentowane są tematycznie, a nie według poszczególnych regionów. To z kolei pozwala na porównawczą analizę określonych części odzieży, np. kiecek, jakli, fartuchów czy czepców.
Książka prezentuje stroje z Górnego Śląska na obszarze Polski: rozbarski (bytomski), raciborski, rybnicko-wodzisławski, pszczyński, opolski, oleski, głubczycki oraz Górali śląskich, laski i cieszyński. Zakres analizowanego w publikacji materiału obejmuje stroje damskie panien i mężatek oraz stroje męskie.
Publikacji powstała w oparciu o cztery typy źródeł: polskojęzyczną literaturę przedmiotu publikowaną w Polsce od lat 30. XX wieku, kolekcje strojów, zbiory fotografii archiwalnych oraz materiały z badań terenowych prowadzonych od lat 50. do 70. XX wieku zarówno przez pracowników Muzeum, jak i przez innych badaczy oraz studentów, zgromadzone w Dziale Etnografii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Założeniem autorek było nie tylko zebranie materiałów źródłowych, ale przede wszystkim szczegółowe zaprezentowanie elementów strojów na fotografiach – z uwzględnieniem różnorodności zdobień, tkanin czy detali, jak również sposobów wiązania, upięcia, montażu czy fragmentów konstrukcji niewidocznych na fotografiach archiwalnych i ekspozycjach muzealnych.
Publikacja oczywiście nie wyczerpuje tematu, ale ukazuje w możliwie szerokim zakresie elementy strojów górnośląskich ze zwróceniem uwagi na podobieństwa i różnice. Ze względu na bogate zaprezentowanie obiektów muzealnych oraz ikonograficznych autorki mają nadzieję, że będzie ona drogowskazem dla osób szyjących stroje, zespołów ludowych oraz pasjonatów, a dla muzealników materiałem porównawczym.
Strój tradycyjny, ludowy wiązać należy nie tylko z jego wyglądem, formą, konstrukcją, wykorzystanymi tkaninami i ozdobami, ale także z jego historią, nazewnictwem i funkcją. Kształtował się przez pokolenia, ulegał wpływom miasta, dworu i kościoła, zależny był od środowiska naturalnego oraz rodzajem wykonywanej przez ludzi pracy. Nie bez znaczenia dla jego przeobrażeń pozostawały ponadto zmiany granic, stosunki społeczne i migracja ludności. Wszystko to miało swe odbicie w używanych do wytwarzania elementów ubioru materiałach, w zróżnicowanych ozdobach, a nawet w stosowanym nazewnictwie. Dlatego też układ publikacji jest odmienny od dotychczasowego podejścia do tematyki strojów górnośląskich – elementy stroju prezentowane są tematycznie, a nie według poszczególnych regionów. To z kolei pozwala na porównawczą analizę określonych części odzieży, np. kiecek, jakli, fartuchów czy czepców.
Książka prezentuje stroje z Górnego Śląska na obszarze Polski: rozbarski (bytomski), raciborski, rybnicko-wodzisławski, pszczyński, opolski, oleski, głubczycki oraz Górali śląskich, laski i cieszyński. Zakres analizowanego w publikacji materiału obejmuje stroje damskie panien i mężatek oraz stroje męskie.
Publikacji powstała w oparciu o cztery typy źródeł: polskojęzyczną literaturę przedmiotu publikowaną w Polsce od lat 30. XX wieku, kolekcje strojów, zbiory fotografii archiwalnych oraz materiały z badań terenowych prowadzonych od lat 50. do 70. XX wieku zarówno przez pracowników Muzeum, jak i przez innych badaczy oraz studentów, zgromadzone w Dziale Etnografii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Założeniem autorek było nie tylko zebranie materiałów źródłowych, ale przede wszystkim szczegółowe zaprezentowanie elementów strojów na fotografiach – z uwzględnieniem różnorodności zdobień, tkanin czy detali, jak również sposobów wiązania, upięcia, montażu czy fragmentów konstrukcji niewidocznych na fotografiach archiwalnych i ekspozycjach muzealnych.
Publikacja oczywiście nie wyczerpuje tematu, ale ukazuje w możliwie szerokim zakresie elementy strojów górnośląskich ze zwróceniem uwagi na podobieństwa i różnice. Ze względu na bogate zaprezentowanie obiektów muzealnych oraz ikonograficznych autorki mają nadzieję, że będzie ona drogowskazem dla osób szyjących stroje, zespołów ludowych oraz pasjonatów, a dla muzealników materiałem porównawczym.
Klienci, którzy oglądali tą książkę oglądali także:
• Kresowe baśnie i legendy
• Między Kresami wschodnimi a Śląskiem
• Jubilerstwo w międzywojennej Warszawie
• Więźniowie patriotyczni
• Sokołówka, Nowy Wielisław w ramionach Polanicy-Zdroju
• Juliusz Bursche - myśli, działalność i dziedzictwo
• Wspomnienia osobiste z Powstania 1863 roku
• Polska Walcząca na Pomorzu
• Podróż na okręcie Bounty na Morze Południowe
• Polonika w Archiwum Parlamentu w Wiedniu
• Między Kresami wschodnimi a Śląskiem
• Jubilerstwo w międzywojennej Warszawie
• Więźniowie patriotyczni
• Sokołówka, Nowy Wielisław w ramionach Polanicy-Zdroju
• Juliusz Bursche - myśli, działalność i dziedzictwo
• Wspomnienia osobiste z Powstania 1863 roku
• Polska Walcząca na Pomorzu
• Podróż na okręcie Bounty na Morze Południowe
• Polonika w Archiwum Parlamentu w Wiedniu
