książki historyczne
Oferta wydawnictwaPolecamy w sieciKatalog do pobrania

Kategoria rycerze i zakonnicy , warsztat
Okres historyczny średniowiecze
Księga sądowa gnieźnieńskich wikariuszy generalnych Sędka z Czechla i Jana z Brzóstkowa (1449–1453, 1455)

Księga sądowa gnieźnieńskich wikariuszy generalnych Sędka z Czechla i Jana z Brzóstkowa (1449–1453, 1455)

Studium źródłoznawcze i edycja krytyczna Kozak A. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Rok wydania: 2023
ISBN: 978-83-7654-451-9

Oprawa: miękka
Ilość stron: 522
Wymiary: 165 x 235

Dostępność: Na półce

 88.00 zł


Urząd wikariusza generalnego in spiritualibus był jednym z kluczowych dla zarządu diecezją w późnośredniowiecznej Polsce. Rolą wikariusza było m.in. zastępowanie biskupa ordynariusza w czynnościach administracyjnych (np. obsadzanie licznych beneficjów kościelnych), dbanie o przestrzeganie przez kler dyscypliny (pod sankcją suspensy czy usunięcia z beneficjum), czy też zwalczanie występków publicznych (zapobieganie powstawaniu zgorszenia wśród wiernych). Niniejsza praca zajmuje się bliżej sytuacją z połowy wieku XV, kiedy to urząd wikariuszy generalnych diecezji gnieźnieńskiej pełnili znany szerzej teolog i historiograf Sędek (Sędziwoj) z Czechla (w latach 1449–1453) oraz kanonik Jan z Brzóstkowa (1454–1456/7). Znakomitą sposobność ku temu daje zachowana do dziś w kilku odrębnych częściach księga wikariuszowska z zapisami z lat 1449-1453 i 1455 dokumentująca szczegółowo działalność Sędka i Jana.

Praca składa się z dwóch części. Pierwszą jest studium źródłoznawcze. Przedstawiono tu m.in. złożone dzieje księgi wikariuszowskiej w jej historycznym kształcie, biogramy wikariuszy generalnych oraz charakterystykę funkcjonowania urzędu wikariusza generalnego (szczególnie w latach 1449-1453). Drugi, najobszerniejszy element publikacji stanowi edycja krytyczna 826 łacińskojęzycznych zapisek z księgi wikariuszowskiej zaopatrzonych w szerokie polskojęzyczne streszczenia. Te ostatnie umożliwiają zapoznanie się z treścią zapisek osobom nie znającym biegle łaciny, czyli szerokiemu gronu pasjonatów historii lokalnej, uczniom i studentom, a także badaczkom i badaczom innych specjalności, tj. archeolodzy czy historycy prawa. Część I księgi sądowej stanowią Akta spraw dotyczących stanu duchownego i grzechów publicznych (rozstrzygano tu delikty dyscyplinarne duchownych, świętokradztwo, naruszenia immunitetu kościelnego, czyny świeckich budzące powszechne zgorszenie), część II Akta spraw małżeńskich (tu spory odnoszące się do konkubinatu, prostytucji czy magii miłosnej), część III Akta spraw wiary (głównie procesy antyhusyckie), a część IV zajmujące i obszerne zeznania świadków (głównie w sprawach drobnych bójek i awantur z udziałem duchownych, podejrzeń o sprzyjanie husytom czy dotyczące problemów małżeńskich świeckich). Integralną część wydawnictwa stanowią umieszczone po edycji indeksy (osobowo-miejscowy, rzeczowy, wyrazów polskich; część tą uzupełnia konkordancja chronologiczna zapisek z poszczególnych części księgi).



Oferta wydawnictwa Polecamy w sieci Katalog do pobrania