Pozostałości wczesnośredniowiecznego osadnictwa w strefie przebiegu autostrady A-1 w województwie kujawsko-pomorskim
Wyd. Naukowe UMKRok wydania: 2008
ISBN: 978-83-231-2270-8
Oprawa: twarda
Ilość stron: 573
Wymiary: 212 x 302
Dostępność: Dostępna za 3-5 dni
99.00 zł
Ratownicze badania archeologiczne w strefie budowy autostrad realizowane w Polsce od połowy lat 90. ubiegłego stulecia stworzyły wyjątkową okazję do pozyskania bezcennych materiałów źródłowych do studiów nad osadnictwem, począwszy od starszej epoki kamienia aż do czasów współczesnych. Nigdy wcześniej, biorąc pod uwagę stosunkowo długą historię badań osadniczych sięgającą 2. połowy XIX wieku, w tak krótkim czasie nie zdobyto tak ogromnej liczby danych źródłowych stanowiących potencjalną podstawę wnioskowania o procesach społeczno-kulturowych w ostatnich kilkunastu tysiącach lat. Znacząca część tych źródeł, choć może nie tak imponująca na tle licznych znalezisk z młodszej epoki kamienia, czy wczesnych okresów epoki żelaza, pochodzi z wczesnego średniowiecza. Tylko w latach 1996-2002, w wyniku prac wykopaliskowych prowadzonych w różnych regionach Polski, zwłaszcza Wielkopolski, Pomorza, Śląska i Małopolski odkryto i w różnym stopniu przebadano pozostałości ponad 80 osiedli wiejskich datowanych na ten okres (Chudziak 2005, s. 80). Tym samym uzyskano możliwość wnioskowania o ich genezie, zasadach organizacji przestrzeni, funkcjach, wielkości, strukturze społecznej mieszkańców i wielu innych aspektach badawczych podejmowanych standardowo w trakcie studiów nad wczesnośredniowiecznym osadnictwem wiejskim.
Jednym z regionów historyczno-geograficznych, który znalazł się na trasie planowanej autostrady była ziemia świecka leżąca w lewobrzeżnej części Pomorza Nadwiślańskiego, na obszarze dawnego województwo bydgoskiego. Ze względu na jej wyjątkowe położenie geopolityczne, na pograniczu różnych stref przyrodniczych i kulturowych, od wielu dziesięcioleci stanowiła przedmiot zainteresowania licznych archeologów-mediewistów i w chwili podjęcia badań ratowniczych zaliczyć ją można było do lepiej rozpoznanych pod tym względem terenów w północnej części Słowiańszczyzny Zachodniej (Chudziak 2002). Nie dotyczyło to jednak całego omawianego regionu, gdyż stosunkowo słabo rozpoznana była jego północno-wschodnia część, która miała zostać „przecięta" przez autostradę. W rezultacie przeprowadzonych prac ratowniczych uzyskano wiele nowych danych źródłowych nierzadko charakteryzujących się dużą wartością poznawczą, które w najbliższej przyszłości umożliwią podjęcie szczegółowych studiów osadniczych i weryfikację dotychczasowych poglądów dotyczących różnych form eksploatacji tego obszaru we wczesnym średniowieczu. W sumie ślady pobytu człowieka pochodzące z omawianego okresu odkryto na ośmiu stanowiskach. We wszystkich przypadkach były to pozostałości osadnictwa wiejskiego, co oddaje charakter większości źródeł archeologicznych z wczesnego średniowiecza pozyskanych dotąd w skali całego kraju.
Niniejsza praca ma na celu prezentację źródeł pomyślaną jako podstawa do studiów nad osadnictwem wiejskim ziemi świeckiej we wczesnym średniowieczu. Główną jej ideą jest jednak jak najszybsze wprowadzenie do obiegu naukowego szczegółowych wyników badań przeprowadzonych w latach 1998-2001 przez Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu przedstawianych dotąd jedynie w formie sprawozdawczej przy okazji publikacji dwóch Raportów wydawanych przez Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego w Warszawie (Bojarski i in. 2001; Bokinieciin. 2004). Uspołecznienie wyników tych badań jest, jak wiadomo, powinnością środowiska archeologów uczestniczących w unikatowym, biorąc pod uwagę skalę zaangażowanych sił i środków, konserwatorskim programie ochrony dziedzictwa kulturowego. Jego efektywność będzie można jednak ocenić dopiero wtedy, kiedy wszystkie materiały źródłowe zostaną opublikowane w standardach odpowiadających współczesnym wymogom tego rodzaju publikacji.
Jednym z regionów historyczno-geograficznych, który znalazł się na trasie planowanej autostrady była ziemia świecka leżąca w lewobrzeżnej części Pomorza Nadwiślańskiego, na obszarze dawnego województwo bydgoskiego. Ze względu na jej wyjątkowe położenie geopolityczne, na pograniczu różnych stref przyrodniczych i kulturowych, od wielu dziesięcioleci stanowiła przedmiot zainteresowania licznych archeologów-mediewistów i w chwili podjęcia badań ratowniczych zaliczyć ją można było do lepiej rozpoznanych pod tym względem terenów w północnej części Słowiańszczyzny Zachodniej (Chudziak 2002). Nie dotyczyło to jednak całego omawianego regionu, gdyż stosunkowo słabo rozpoznana była jego północno-wschodnia część, która miała zostać „przecięta" przez autostradę. W rezultacie przeprowadzonych prac ratowniczych uzyskano wiele nowych danych źródłowych nierzadko charakteryzujących się dużą wartością poznawczą, które w najbliższej przyszłości umożliwią podjęcie szczegółowych studiów osadniczych i weryfikację dotychczasowych poglądów dotyczących różnych form eksploatacji tego obszaru we wczesnym średniowieczu. W sumie ślady pobytu człowieka pochodzące z omawianego okresu odkryto na ośmiu stanowiskach. We wszystkich przypadkach były to pozostałości osadnictwa wiejskiego, co oddaje charakter większości źródeł archeologicznych z wczesnego średniowiecza pozyskanych dotąd w skali całego kraju.
Niniejsza praca ma na celu prezentację źródeł pomyślaną jako podstawa do studiów nad osadnictwem wiejskim ziemi świeckiej we wczesnym średniowieczu. Główną jej ideą jest jednak jak najszybsze wprowadzenie do obiegu naukowego szczegółowych wyników badań przeprowadzonych w latach 1998-2001 przez Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu przedstawianych dotąd jedynie w formie sprawozdawczej przy okazji publikacji dwóch Raportów wydawanych przez Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego w Warszawie (Bojarski i in. 2001; Bokinieciin. 2004). Uspołecznienie wyników tych badań jest, jak wiadomo, powinnością środowiska archeologów uczestniczących w unikatowym, biorąc pod uwagę skalę zaangażowanych sił i środków, konserwatorskim programie ochrony dziedzictwa kulturowego. Jego efektywność będzie można jednak ocenić dopiero wtedy, kiedy wszystkie materiały źródłowe zostaną opublikowane w standardach odpowiadających współczesnym wymogom tego rodzaju publikacji.
Klienci, którzy oglądali tą książkę oglądali także:
• Poznań we wczesnym średniowieczu t.V
• Późnośredniowieczne osadnictwo wiejskie w ziemi chełmińskiej
• Autostrady w Polsce, czyli droga przez mękę
• Najstarsze państwo Piastów - rezultat przełomu czy kontynuacji?
• Archeologiczne zeszyty autostradowe. Zeszyt 8 – badania na autostradzie A4 część VI
• Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce - 15 lat później
• Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich
• Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne. T. 10 2009
• Pradziejowe i wczesnośredniowieczne materiały z Obniżenia Dubienki
• Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej, tom 1
• Późnośredniowieczne osadnictwo wiejskie w ziemi chełmińskiej
• Autostrady w Polsce, czyli droga przez mękę
• Najstarsze państwo Piastów - rezultat przełomu czy kontynuacji?
• Archeologiczne zeszyty autostradowe. Zeszyt 8 – badania na autostradzie A4 część VI
• Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce - 15 lat później
• Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich
• Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne. T. 10 2009
• Pradziejowe i wczesnośredniowieczne materiały z Obniżenia Dubienki
• Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej, tom 1
